توریسم و تحقیقات بازار

در تمدنهای ماقبل تاریخ مردم تنها برای به دست آوردن غذا، مصون ماندن از خطر و یا نقل مکان به نواحی خوش آب و هوا سفر میکردند اما رفته رفته، انگیزه تجارت و تبادل کالا به این دلایل افزوده شد با گسترش امپراتوریهای باستان، سفرهای رسمی دولتی به منظور جنگ و یا دریافت مخارج و مالیات رواج یافت اما در قرون وسطی، مسافرت و تجارت اهمیت و رونق خود را از دست داد چنان که بیشتر سفرها به سفارش کلیسای مسیحی و برای زیارت انجام میشد. در سده چهاردهم مسافرت به قصد زیارت به صورت پدیده ای انبوه و سازمان یافته درآمده بود که شبکه بزرگی از سازمانهای خیریه مقامات و طبقات بالای جامعه آن را تشویق می کردند. در نیمه دوم قرن سیزدهم مارکوپولو از اروپا به آسیا سفر کرد و کتابی در این باره نوشـت کـه نخستین منبع اطلاعاتی غرب درباره زندگی شرق آن زمان است. در دوره رنسانس (سده چهاردهم تا هفدهم بیشتر سفرها با اهدافی نظیر کسب دانش و تجربه آموزی انجام میشد. در دوران انقلاب صنعتی  گردشهای دسته جمعی به مفهوم امروزی به وجود آمد و تغییرات ژرف در جامعه و اقتصاد باعث تغییرات اجتماعی تغییر مشاغل و گسترش طبقه میانی جامعه شد و این طبقه امکان آن را یافت که بیشتر به مسافرت و تفریح بپردازد در پایان سده نوزده کارگرانی که از تعطیلات سالانه بهره مند شده بودند تعطیلات خود را در کنار دریاها میگذراندند؛ در همین دوران بود که برخی از مکانهایی که تا آن ،زمان تنها اختصاص به تفریح و گردش طبقه مرفه و ثروتمند داشت گسترش یافت و تأسیسات جدیدی به وجود ود آمد که فضای لازم را برای مسافرت طبقات دیگر مردم فراهم کرد .

در قرن حاضر، ظهور رسانههای مدرن و فناوریهای نوین نظیر خطوط هواپیمایی رایانه اینترنت و ارتباطات ماهواره ای باعث شده است که نحوه زندگی، کار، بازی و تفریح افراد دگرگون شود از یک سو وسایل ارتباط جمعی از طریق ابزارهایی مانند ماهواره و اینترنت بستر مناسبی را برای آشنایی جوامع و ملتها از یکدیگر فراهم آورده اند و از سوی دیگر، توسعه وسایل حمل و نقل و افزایش سرعت جابه جایی در مناطق مختلف جهان امکان مسافرت به مناطق گوناگون را در زمانی کوتاه ایجاد کرده است. مقاله حاضر بر این نکته تأکید دارد که رسانه های جمعی اصلی ترین نقش را در توسعه صنعت گردشگری و شناساندن و معرفی جاذبه های گردشگری بر عهده دارند و به این ترتیب به خوبی میتوانند زمینهای مناسب برای اجرا و تکمیل طرح های گردشگری فراهم کنند امروزه مهمترین وظیفه رسانه ها انگاره سازی و ایجاد تصاویر ذهنی از واقعیات و حتی غیر واقعیات است؛ رسانه ها در ارائه تصاویر واقعی و غیر واقعی از مناطق به دلیل قابلیتهای گسترده در جذب مخاطب انبوه و توانایی شکل دهی به افکار عمومی نقش مهمی ایفا میکنند همچنان که در تصویرسازی از مکانها و کشورهای مختلف و شکل دهی به تصورات جغرافیایی برای افراد اهمیت زیادی دارند. تصوراتی که مردم جهان از یک منطقه یا کشور خاص دارند، می تواند از طریق اشکال فرهنگ عامه در رسانه ها مانند فیلمها تلویزیون و ترکیبات ادبی آن کشور شکل داده شود مسئله اصلی این است که بازنمایی رسانه ها از مقاصد گردشگران چه تأثیری بر تصورات و تصمیمات آنان در سفر به آن مناطق دارد؟ رسانه های مرتبط با گردشگری تجاری مانند ،بروشورها آگهی ها، راهنماهای مسافرتی و مجلات اساساً تلاش میکنند تجارب تعطیلات و گذران اوقات فراغت را به مصرف کنندگان عرضه کنند تولیدات رسانههای گردشگری تصاویری از کشورها یا مکانهای مقصد را به نمایش میگذارند و احساسات و انگیزه های مصرف کنندگان را تحریک میکنند تا از آن مکانها بازدید کنند. مصرف کنندگان در آینده نزدیک به گردشگرانی تبدیل میشوند که برای رسیدن به این هدف مطلوب رسانه ها تجاربی را کسب کرده اند گردشگران از طریق تصاویر و مفاهیم اخذ شده از ارتباطات رسانه ای و میان فردی که در زندگی روزمره خود با آن مواجهند تحریک میشوند و تحت تأثیر قرار میگیرند به هر حال تعامل بین رسانه و گردشگری فرصتهایی را برای کسب آگاهی های عمیق در خصوص الگوهای مصرف گردشگران فراهم میکند که این امر به نحوی غیر قابل اجتناب به شیوه و سازوکار تولید انواع کالا و خدمات برای جلب هر چه بیشتر آنان شکل میدهد. مقاصدی که در کانون تجارب گردشگری قرار دارند، در نهایت شکل دهی میشوند و به منظور برانگیختن تمایلات مصرف گرایانه و رشد تقاضای بازارهای عظیم بار دیگر مورد بازنگری قرار میگیرند. در نتیجه، رسانه های گردشگری حوزه ای مطالعاتی به شمار میروند که ممکن است به نحوی برجسته آگاهی ما را نسبت به فرایندها و کارکردهای گردشگری افزایش دهند.

با توجه به اینکه گردشگری یکی از نیازها و فعالیتهای مهم بشر امروزی است و از سوی دیگر از آنجا که بحث پیوند بین گردشگری و رسانه به عنوان یکی از موضوعات مهم و اساسی عصر کنونی رابطه ای تنگاتنگ با توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع دارد و همچنین با در نظر گرفتن این واقعیت که رسانه ها به عنوان ابزارهای فرهنگی نقش بی بدیلی در تصویرسازی از مکانها و جاذبه های گردشگری برای مردم دنیا دارند پرداختن به مطالعه در زمینه رسانه و گردشگری بسیار ضروری و با اهمیت به نظر میرسد.

مفهوم گردشگری توریسم:

واژه گردشگری از واژه تور به معنای «گشتن اخذ شده که ریشه در واژه لاتین ترن» به معنای دور زدن رفت و برگشت بین مبدا و مقصد و چرخش دارد و از یونان به اسپانیا فرانسه و در نهایت انگلیس راه یافته است . در فرهنگ لغات مختلف در برابر گردشگری معناهایی با مضامین مختلف به کار رفته است؛ به گونه ای که در فرهنگ و بستر گردشگری به هر گونه سفری که به جانب مقصدی انجام میگیرد و سپس بازگشت به محل سکونت را در پی دارد، اطلاق میشود سازمان جهانی گردشگری متعلق به سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳، گردشگری را مجموعه ای از فعالیتهای افرادی که به مکانهایی خارج از محل زندگی و کار خود به قصد تفریح استراحت و انجام امور دیگر مسافرت بیش از یک سال متوالی و پیاپی در آن مکان نمی مانند اطلاق کنیم .

کمیته ویژه ای در رم به منظور بررسی پاره ای از مسائل صنعت گردشگری تشکیل شد و تعریفی به این شرح از گردشگر ارائه داد افرادی که در یک دوره ٢٤ ساعته یا بیشتر به یک کشور خارجی سفر ،کنند گردشگر خوانده میشوند بر اساس تعریفی از سازمان ملل که بنا بر پیشنهاد اتحادیه بین المللی سازمان جهانگردی در رم ارائه شده است گردشگر یا بازدیدکننده موقت کسی است که به منظور تفریح استراحت گذران تعطیلات بازدید از نقاط دیدنی انجام امور پزشکی، درمانی و معالجه ،تجارت ورزش زیارت دیدار از خانواده مأموریت و شرکت در کنفرانس ها به کشوری غیر از کشور خود سفر میکند؛ مشروط بر اینکه مدت اقامت او از ٢٤ ساعت کمتر و از ۳ ماه بیشتر نبوده و کسب شغل و پیشه او هم مد نظر نباشد» . در سال ۱۹۲۵ کمیته مخصوص آمارگیری مجمع ملل افراد زیر را گردشگر شناخت: کسانی که برای تفریح یا به دلایل شخصی با مقاصد پزشکی و درمانی سفر می کنند؛ کسانی که برای شرکت در کنفرانسها نمایشگاهها مراسم مذهبی مسابقات ورزشی و از این قبیل به کشورهای دیگر سفر میک کنند؛ کسانی که به منظور بازاریابی و امور بازرگانی مسافرت میکنند و افرادی که با کشتی سفر میکنند و در بندری در مسیر خود تا ٢٤ ساعت اقامت دارند .

تحقیقات بازاریابی :

گردشگری انواع مختلفی دارد. مهم ترین عواملی که می توان بر اساس آن انواع مختلفی از گردشگری را تعریف و طبقه بندی کرد، عبارتند از: :زمان فعالیتهای گردشگری را به شکل کوتاه مدت کمتر از یک روز)، میان مدت یک تا سه روز و دراز مدت بیش از سه روز از یکدیگر تفکیک میکند؛ مکان گردشگری را به صورت فعالیتهای گردشگری در حوزه نزدیک حوزه میانی و حوزه خارج یا دور تقسیم بندی تابعیت گردشگران به دو گروه گردشگران خارجی یا بین المللی و گردشگران داخلی تقسیم میشوند.

نوع و محل اقامت گردشگران را بر اساس نوع و محل اقامت، هم از نظر کیفی و هم از نظر ،کمی طبقه بندی میکـ کند مانند گردشگران مقیم هتلها مهمان پذیرها، خانه های ویلایی یا پانسیونهای خانگی کمپینگ و یکی از جنبه های مهم صنعت گردشگری چگونگی رابطه بین گردشگر با کشور مقصد است که عاملی مؤثر در برنامه ریزیها و راهکارهای این صنعت به شمار میرود؛ چنان که “کوهن (۱۹۷۲) دسته بندی را از انواع گردشگر بر حسب چگونگی تعامل با کشور مقصد ارائه داده است

به نسبت کم ،شمار دارای تقاضای بی کشش در برابر قیمت محصولات مسافرتی و جهانگردی بسیار مرغوب؛ عامل آغاز احتمالی سرمایه گذاریها در کشور مقصد متقاضی دایمی سفر اما با اقامت در خانه میزبان یا اقامتگاه شخصی با مصرف کم میهمان یا دارای محصولات جهانگردی کشور مقصد اما عامل افزایش مخارج محلی در کشور مقصد خانه دوم پرشمار؛ سفر گسترده؛ تقاضای با کشش ،قیمتی تقاضای زیاد برای محصولات جهانگردی تولید شده در کشور مقصد یا متعلق به آن بسیار پرشمار بین مناطق جهانگرد فرست و مقصدهای معین؛ وابستگی کامل بخشهایی از صنعت سفر به آنان مانند هواپیماهای دربستی)، اثر اقتصادی و هزینه های زیاد در مقصد عامل احتمالی سرمایه گذاری سنگین بنگاههای کشور جهانگرد فرست در کشور مقصد!

همچنین بخوانید :سایت های تحقیقات بازار

در پژوهشهای گردشگری تصور از مقصد به طور معمول به عنوان «احساسات و ادراکاتی که یک فرد از یک مقصد دارد توصیف میشود به طور کلی با وجود تصورات شخصی افراد باید توجه داشت که در این خصوص برخی تصورات کلیشه ای نیز وجود دارند که از طریق گروهی از افراد شکل میگیرند با اذعان به جنبه هایی از تصورات، لاوسون و بود بووی (۱۹۷۷، ص (۱۰) تصور از مقصد گردشگران را به عنوان «بیان و تجلی تمام … آگاهیها ،ادراکات پیش داوری ها، تخیلات، تفکرات و احساسی که شخص یا گروهی درباره منطقه یا مکانی دارد، تعریف میکنند. به باور پیسون نخستین ضرورت این است که درک کنیم مفهوم «تصور» چیست و چرا افراد از مقصد خاصی دیدن میکنند به احتمال ،زیاد هیچ کس تعطیلات خود را برای سفر به کشوری که به آن کشور یا ملت نگرش منفی دارد صرف نمی کند و در مقابل انتظار میرود شخص به کشور یا منطقه ای سفر کند که به آن علاقه خاصی دارد. آگاهی از تمام زوایای ویژگیهای یک کشور مانند ،طبیعت فرهنگ و جامعه، ممکن است منجر به شکل گیری نگرش مثبت یا منفی در مورد آن کشور شود. علاقه به یک کشور و تصورات مثبت از آن سرانجام میتواند به مسافرت و دیدن آن کشور بینجامد .

مطالعات در مورد تصور از زوایای مختلف نشان میدهد که تصور به طور کلی از طریق دو عامل اصلی ساخته میشود محرکهای خارجی مانند منابع اطلاعاتی گوناگون و عوامل فردی مانند) ویژگیهای اقتصادی – اجتماعی، فرهنگی و روانی گردشگر به هر حال تصور افراد از مکانها با کمک ترکیبی از منابع اطلاعاتی گوناگون درباره خصوصیات آنها ساخته میشود گفته شده است که ادراکات احساسات و تصورات گردشگران از مقصد در اغلب موارد وابسته به منبع اطلاعات گردشگری بروشورهای مسافرتی کتابهای راهنمای ،سفر تبلیغات و آگهیها) است. بر این عقیده اند که تصورات از مقصد از طیف گسترده ای از منابع اطلاعات شامل دیدگاههای دیگران خانواده دوستان و وابستگان)، رسانه های عمومی و آموزش ناشی میشود. همچنین این بحث مطرح شده است که تصور افراد از کشورهای مقصد گردشگری اغلب در نتیجه نمایش رسانههای عمومی از گردشگران (مانند فرهنگ عامه و نیز از طریق فعالیتهای تبلیغاتی از خود صنعت گردشگری شکل می گیرد.«مناطق و کشورهای مقصد گردشگر را نمیتوان تنها با واژگان جغرافیایی و فیزیکی تعریف کرد. زیرا مکانها از لحاظ نمادین به نحوی فاحش با یکدیگر متفاوتند و به طور کاملاً متمایز از طریق تصورات وابسته به آنها علایم و نمادها، ارزشگذاری و شکل داده میشوند. عامل «طبیعت» درباره مقصد گردشگری تنها عامل تعیین کننده ویژگیهای آن نیست به این دلیل که این مقاصد ممکن است با دخالت بشر به منظور جذب گردشگر از لحاظ اجتماعی و فرهنگی ساخته و متحول شوند. هر مقصدی به لحاظ بین المللی میتواند از سوی افراد و جامعه شکل داده شود تا بتواند معانی ارزشها، ارتباطات و تصوراتی را که برای گردشگران با ارزش و مهم . هستند، منتقل کند

مکانها، فضاها و چشم اندازها میتوانند از طریق اشکال بازنمایی رسانه های ،تصویری متنی و نمادین هویت خاصی در نزد گردشگران پیدا کنند. مکانهای ویژه به دلیل اینکه از طریق رسانه ها مورد توجه قرار میگیرند و نیز به دلیل برجسته سازی و شهرت رسانه ای ،آنها معروف میشوند در جوامع تحت سلطه رسانه ای پست مدرن که افراد برای دیدن و درک واقعیتها به طور فزاینده ای به رسانه ها وابسته هستند، بازنمایی های رسانهای خیلی نزدیک به انتظارات افراد از واقعیت است و واقعیت خود یک نوع بازنمایی استبهنام رضا قلی زاده